Pedagogika specjalna - słowniczek pojęć
Poniżej najważniejsze pojęcia związane z Pedagogiką specjalną.
Afazja – (gr. Aphasía - niemota); zaburzenia mowy wynikające z uszkodzenia mózgu a nie mięśni artykulacyjnych ani słuchu. Jest kilka jej typów: niezdolność wyrażania myśli słowami, niezdolność rozumienia słów, wybiórcze zaburzenia pamięci, niezdolność łączenia sylab w słowa i inne.
Afonia – całkowita utrata mowy lub mówienie szeptem, spowodowane czynnikami psychogennymi. Organiczne ośrodki mowy nie są uszkodzone.
Agnozja – (gr. Agn?sia – nieświadomość); utrata zdolności do rozpoznawania bodźców w zakresie poszczególnych zmysłów (np. wzrokowy, słuchowy), jak również zróżnicowanie bodźców (np. dotykowych) docierających z różnych części ciała. Czyli utrata zdolności do rozpoznawania przedmiotów.
Agrafia – zaburzone zdolności pisania na tle uszkodzeń w korze mózgowej.
Akalkulia – całkowity brak zdolności matematycznych, niemożność wykonywania nawet prostych działań rachunkowych. Występuje na tle rozlanego uszkodzenia mózgu lub uszkodzenia okolic płatu ciemieniowego i potylicznego.
Alfabet Braille’a – alfabet pisma wypukłego dla osób niewidomych, które odczytują je opuszkami palców. Podstawowym znakiem jest sześciopunkt.
Alfabet palcowy (daktylny) – system znaków literowych używany do porozumiewania się z osobami głuchymi oraz głuchych między sobą. Każdej literze pisma odpowiada określony układ palców, często przypominający graficzny kształt litery.
Analizator – narząd zmysłowy, inaczej aparat nerwowy służący do odbierania, analizy i syntezy bodźców zmysłowych. Jest złożony z receptora, nerwu przewodzącego i ośrodka w korze mózgowej, mającego swe jądro, w którym jest największe skupienie komórek nerwowych danego analizatora i część rozproszoną, czyli pojedyncze komórki rozlane w innych okolicach kory mózgowej. Zależnie od rodzaju odbieranych bodźców wyróżnia się analizator: wzrokowy, dotykowy, kinestetyczny, smakowy, węchowy itp.
Anamneza –(gr. Anámn?sis - przypomnienie); badanie przebiegu rozwoju jednostki (anamneza osobnicza), na tle rodziny (anamneza rodzinna). Zebranie danych dotyczących etiologii zaburzeń, upośledzenia i innych czynników wpływających na ich przebieg.
Anomalia chromosomalna – aberracja (nieprawidłowość, odchylenia) struktury np. translokacja chromosomu lub w zakresie liczby chromosomów np. trisomia chromosomalna.
Apraksja ruchowa –(gr. Apraksía - bezczynność); zaburzenia czynności ruchowych utrudniających wykonywanie ruchów skomplikowanych, precyzyjnych np. w pisaniu, spowodowane uszkodzeniem sfery ruchowej w korze mózgowej.
Astenia – (gr. Asthéneia – słabość, od asthen?s – słaby); zmniejszona aktywność biologiczna, większa męczliwość. Występuje w stanach chorobowych, ale także jako objaw niedożywienia, stanów depresyjnych w związku z niepowodzeniami życiowymi.
Astygmatyzm – (niezborność) wada refrakcji, czyli nieprawidłowe załamywanie światła w układzie łamiącym oka.