Cele pedagogiki specjalnej wg. Lipkowskiego:

• humanitarny – jednostce upośledzonej i słabszej należy zapewnić szczególne prawa do pomocy w uzyskaniu pełni rozwoju i uznania w środowisku społecznym; każdy człowiek ma prawo do normalnego trybu życia

• wychowawczy - jednostkę upośledzoną należy wszechstronnie kształcić i umożliwić jej optymalny rozwój, aby jak najlepiej mogła spełniać swoje zadania społeczne

• ekonomiczno - utylitarny – jednostkę upośledzoną należy przygotować jak najlepiej do przyszłych sytuacji w pracy zawodowej (przygotowanie do pracy i życia)

• antropologiczny – dążenie do maksymalnego usamodzielnienia jednostki upośledzonej i aktywnego jej udziału w realizowaniu zadań społecznych.

Cele i zadania wg Kościelaka:

• maksymalne i wszechstronne ukształtowanie całej osobowości jednostki niepełnosprawnej

• najlepsze przystosowanie jej do życia w społeczeństwie

• osiągnięcie jak najpełniejszego usamodzielniania we wszystkich jego postaciach i zakresach (samodzielność motoryczna, psychiczna, materialna, zawodowa i terytorialna)

• docenianie ważność i znaczenia poczucia kontroli i samooceny, które są podstawą adekwatnej do rzeczywistości samoakceptacji, samokierowania, samorealizacji.

Pedagogika specjalna bada rzeczywistość wychowawczą w pewnych aspektach (wg Sękowska):

• etiologia (przyczyny)

• profilaktyka (zapobieganie)

• fenomenologia (zjawiska i objawy towarzyszące niepełnosprawności))

• terapia (korygowanie, usprawnianie, leczenie, wychowanie)

Funkcje pedagogiki specjalnej:

• opisowa - opisuje zjawisko niepełnosprawności, specyfika

• teoretyczna – doświadczenia w postaci pojęć, przełożone na teorie

• praktyczna – konkretne działania

• normatywna - ustalanie norm, zasad, celów; ustalenie cech nauczyciela